NASI PRZODKOWIE

GENEALOGIA RODU WIŚNIEWSKICH Z RADOMYŚLI

Genealogia i heraldyka w obecnym czasie stały się naukami szczególnie dynamicznymi. Powoduje to koniecznośc wprowadzania zmian i uzupełnień do wcześniej poczynionych ustaleń. Dotyczy to również genealogii Rodu Wiśniewskich z Radomyśli, w okresie średniowiecznym należącej do ziemi łukowskiej, a obecnie do powiatu siedleckiego.W prowadzeniu przedsięwzięć badawczych dużo trudności nastręczają: wielkość zbioru osób o nazwisku WIŚNIEWSKI /aktualnie ok. 104418 w/g bazy PESEL /, pisownia nazwiska w przeszłości / Wiśniowski, Wiszniowski czy też Wiszniewski /, historyczna pisownia nazwy obecnej gminy Wiśniew, do której należy miejscowość Radomyśl – Wiśniow, ale i Wiszniow. Przedstawione utrudnienia mają wpływ na analizę materiałów źródłowych. Co wiemy aktualnie?

Na podstawie kwerendy polskich herbarzy i opracowań związanych z genealogią można przyjąć, że gniazdo Rodu Wisniewskich zamieszkujących dawną ziemię łukowską związane jest z dawnym polskim herbem Prus I. Andrzej Kulikowski w Wielkim Herbarzu Rodów Polskich pisze: rod heraldyczny Prusów podzielił się na trzy linie używając trzech odmiennych herbów – Prus I, Prus II i Prus III. Ich wspólnym elementem było półtora krzyża srebrnego. Herb Prus I znajduje się w klejnotach Długoszowych – Stemmata Polonica. Szczegółowy opis herbu Prus I znajdziemy m.in. w Herbarzu Rodowym Alfreda Znamierowskiego wydanym w 2004 roku. Aktualnie nazwisko Wiśniewski występuje na dość rozległej i zwartej przestrzeni w dorzeczu dolnego biegu Wisły: Płock, Płońsk, Lipno, Sierpc, Rypin, Torun, Brodnica, Działdowo, Iława /pomijam Warszawę i Poznań /. Są to dawne ziemie Prus Królewskich. Na Podlasiu – występowanie nazwiska odnotowujemy w okolicach Zambrowa. Ciekawostką jest to, iż w obecnym powiecie łukowskim nazwisko Wiśniewski występuje bardzo rzadko. Zobacz www.moikrewni /mapa/.

Poraz pierwszy nazwisko Wśniewski związane z ziemią łukowską występuje w Herbarzu Bartosza Paprockiego wyd. w 1584 roku. Wśród rodów przypisanych do herbu Prus I znajdują się Wiśniewscy z powiatu łukowskiego. Na str. 527 czytamy ” Dom Wiśniewskich z łukowskiego powiatu, w lubelskim województwie”. W Polskiej encylkopedii szlacheckiej t. XII s. 163, opracowanie S. J. Starykoń – Kasprzyckiego i M. Dmowskiego, wyd. w 1994 r. występuje połączenie nazwiska Wiśniewski z Wiśniewem łukowskim. W nocie czytamy „…Rodzina mazowiecka z Wiśniewa, w łukowsim nazwę wzięła, pisała się też WIŚNIOWSKI i WISZNIEWSKI”. Podobne zdanie wyraża Marek Woliński w Herbarzu szlachty ziemi łukowskiej na lubelszczyźnie t.I. str.318, wyd. w 2011 r. WIŚNIEWSKI v. WIŚNIOWSKI h. Prus I z dóbr Wiśniów w parafii Zbuczyn. Wydaje się nieuprawniona hipoteza, że zapis u Paprockiego dotyczy Wiśniewskich z Radomyśli. Zapewne dotyczy on Frącza /Franciszka / Wiśniowskiego lub Wiszniowskiego /nazwisko pisane w jednym dokumencie raz przez „ś”,a drugi raz przez „sz”/, który posiadał dobra w 1580 r. w Kącie Łuczyńskim, Kącie Czechowskim, części Dminina oraz miejscowości Czachy w parafii Domanice./ Krzepela – 195; ŹDz – XIV – s.409,410,412 /.

Najprawdopodobniej Wiśniewscy pojawiają się w Radomyśli na przełomie XVI I XVII wieku. Poraz pierwszy w rejestrach poborowych pojawia się Stanisław, który płaci pobór w imieniu swojej matki w 1620 r. / RP- 1620/. Następna informacja odnotowana przez Marka Wolińskiego w cytowanym herbarzu dotyczy roku 1676, w którym jest odnotowany Jan, dziedziczący część dóbr w Radomyśli /RP-1676/. W tym miejscu należy odnotować, że w gnieździe radomyskim występowało i występuje nadal kilka rodów Wiśniewskich. Elżbieta Łęczycka – Orzyłowska w monografii o Radomyśli – Pod jednym niebem urodzeni wyd. w 2010 r. wymienia ich przydomki /Kluski, Więdzese, Madziary, Michcie, Ludwinie/. Jest to następne utrudnienie przy badaniach genealogicznych. Dotychczasowe dociekania pozwoliły ustalić przodków Wiśniewskich ” z Ulicy” w linii prostej od Franciszka Wiśniowskiego i jego małżonki Katarzyny Krasuskiej, którzy weszli w związek małżeński w Trzebieszowie w 1752 roku / herbarz – Marka Wolińskiego / Następnymi byli – Wawrzyniec Wiśniowski / 10 08 1758 – 08 07 1813 / i Elżbieta Wiśniowska,Stanisław Wiśniowski / 24 04 1785 – 26 02 1855 / i Judyta Krasuska / 20 08 1791 – 19 12 1862 /, Michał Mateusz Wiśniowski / 04 08 1816 – 12 04 1899 / i Julianna Jastrzębska /29 12 1822 – 05 04 1912, c. Tomasza i Elżbiety Jastrzębskich oraz mój dziadek – Stanisław Alojzy Wiszniewski / 17 07 1864 – 12 03 1930 / , który żenił sę dwukrotnie / pierwszy związek z Marianną Borkowską c. Jana i Tekli Z Grodzickich z Paduch i drugi z Anną Nurzyńską c. Jana i Anny z Dębowicy/.Szczegółowe informacje zobacz na stronie www.janw.naszagenealogia.pl , proszę się zwrócić do mnie o hasło./ zob. Wiśniewscy.

W ustaleniu tożsamości związku małżeńskiego Franciszka i Katarzyny pomogły zapisy numerów domów w aktach metrykalnych /urodzenia Michała s. Ludwika – dom nr 3 i akcie zgonu Wawrzyńca s. Franciszka – dom nr 4. Wawrzyniec i Ludwik byli braćmi rodzonym, synami Franciszka i mieszkali obok siebie. Ród Wiśniewskich należal do szlachty zagrodowej licznie występującej w pasie przygranicznym Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wspaniale rozrośnięty występuje aż w siedmiu herbach, w tym z bardzo ładnym herbem Wiśniewski. Pozostało jeszcze wiele kwestii do rozwiązania m.in. doprecyzowanie daty pojawienia się Wiśniewskich w Radomyśli, ich związku z dawnym Wiśniowem czy też ustalenia przodków Franciszka Wiśniowskiego. W dotychczasowych poszukiwaniach duży udział ma Elżbieta Łęczycka – Orzyłowska. Dziękuję Ci serdecznie.

• Objaśnienia skrótów:
  SHGWL – Słownik historyczno – geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, oprac., St. Karaś, W-wa 1983r.
  ŹD – XIV – 409, 410, 412 – Źródła dziejowe,t. XIV: Polska XVI w., Małopolska, t. III, W – wa1886r.
  PT – Parafia w Trzebieszowie
  PZ – Parafia w Zbuczynie
  RP1620 – Rejestr poborowy z 1620 r.

 

Informacje o wsiach, w których występowało nazwisko Franciszka Wiśniowskiego v. Wiszniowskiego.

Czachy – występują w 1580 r. / ŹD XIV 410 /jako wieś królewska pod nazwą Czechow Kąt, tak samo w 1589 r. , w 1595r. zapisano ją jako Czechy, zaś w 1620 r. Czachy i w tej formie istnieją Czachy do dzisiaj.

Kąt Łuczyński – w 1564 r. w parafii łukowskiej odnotowano wieś Kąth Luczinsky, podobnie zapisano ją w roku 1580 i 1589. Po raz ostatni zapisana została jako Kąt Luczynsky w 1620 r., podczas wizytacji w 1683 r. zapisano „campum dictum Łucki Kąt”co oznaczało, że teren został opuszczony przez osadników, pozostała jedynie nazwa.

Dminin – w 1418 r. Dminin, w 1420 r. Dmynyno, w 1424 Dymynyo,a w 1464 Dminin, 8 km od Łukowa. Własność szlachecka, w 1418 r. 2 szlachty bez kmieci.

Źródło: Dzieje Lubelszczyzny, t. III, Słownik historyczno- geografoczny woj. lubelskiego w średniowieczu, oprac. Stanisław Karaś. W-wa 1983 r.

Księga rejestru ogólnego dobrowolnego podatku przez Radę Generalną Krakowską Najszczęśliwszego Koronowanego Jana III w 1676 uchwalonego.

Hipoteza do dalszych poszukiwań obejmujących XVI i XVII w.

W związku z tym, że w/w dokumencie występuje tylko jeden ród Wiśniowskich można przyjąć, że Jan Wiśniowski był dziadkiem Franciszka Wiśniowskiego / jego małżeństwo z Katarzyną Krasuską odnotowane jest w 1752 r. w Trzebieszowie /. Zatem musimy odnaleźć ojca Franciszka, który jest prawdopodobnie synem wymienionego Jana. Gdyby to się udało konstrukcja w świetle informacji zwartych w herbarzu p. Wolińskiego mogłaby wyglądać w linii prostej następująco: Frącz /Franciszek / – Stanisław – Wojciech lub Marcin – Jan – X – Franciszek /. Spróbujmy dotrzeć do dokumentów, które wymienia p. Woliński może znajdziemy okruchy innych informacji.

Rejestr pogłównego Ziemi Łukowskiej z 1673 r. / za wyjątkiem dzieci poniżej 10 lat / – Radomysl Stara

WYPISY Z „KRZEPELI”

• OBJAŚNIENIA:

gn. – gniazdo rodu
Ns. – Herbarz Kaspra Niesieckiego
M. Gal. – Poczet szlachty galicyjskiej / Metryki stanowe/ Lwów 1857.
P. – Adolf Pawiński: Małopolska t.XIV i XV, wydawnictwa: Źródła dziejowe, a względ. t. III i IV, wyd. Polska 16 w. , 124 – str.
p. – parafia